Haftada 2-3 kere cinsel ilişkiye girilmesine rağmen bir yıllık süre zarfında gebe kalınmaması durumuna Kısırlık (İnfertilite) denmektedir. Dünyada ki çiftlerin yüzde 15’lik kısmında bu tür sağlık sorunları meydana gelebiliyor. Kadın yaşı 35’in üzerinde ise veya öykü ve fizik muayenesinde kısırlık ile ilişkisi olabilecek herhangi bir bulgu varsa araştırmalar daha erken başlatılmalıdır.
Kısırlığın Araştırılması
İlk yapılması gereken test semen analizidir ve 2 ay aralıklarla en az iki defa tekrarlanmalıdır. Semen analizi normal ise erkekte sorun olmadığı anlamına gelir. Normal semen analizi ile beraber olan testis damarlarının genişlemesi yani varikoselin kısırlığa katkısı olamayacaktır. Semen analizi ile eş zamanlı olarak kadının yumurtlayıp yumurtlamadığına bakılmalıdır. Bu amaçla adetin 19-21. günleri arasında basit bir hormon tahlili olan progesterone bakılabilir.
Kadında en önemli testlerinden biri yumurtalık kapasitesinin saptanmasıdır. Bunun için adet döneminde Vajinal yolla bir ultrason yapılarak yumurtalıklar içindeki antral foliküller sayılır. İki yumurtalıkta toplam 6 taneden az folikül varsa yumurtalık kapasitesi azalmış demektir. Kadınlar da yumurtalık kapasitesi 37 yaşından itibaren azalmaya başlar ve 44 yaşından sonra kadının çocuk sahibi olabilmesi çok zorlaşır. Bazen yumurtalık kapasitesi daha erken azalır.
Bunlar;
- Ailesinde erken menopoz olan kadınlar
- Daha önce yumurtalıklarından kist aldırmış olan kadınlar
- Tek yumurtalığı alınmış olan kadınlar
- Endometriosis ve çikolata kisti öyküsü olan kadınlar
- Genç kısır çiftler
- Tekrarlayan düşükleri olan çiftler
Semen analizi, yumurtlaması ve yumurtalık kapasitesi normal olan çiftlerde kadının tüplerinin açık olup olmadığı araştırılır. Bunun için rahim tüp filmi (HSG-histerosalpingografi) çekilmesi gerekir. İşlem adetinin bitiminden hemen sonra yapılmalıdır. Bu şekilde rahim içi daha iyi görülür ve yumurtlama döneminden sonra olabilecek çok erken bir gebelik olasılığı ortadan kaldırılır. HSG ile rahim iç boşluğu ve tüpler değerlendirilir. Tüplerin açık olup olmadığı ve kapalı ise hangi seviyede kapalı oldukları görülebilir. Aynı zamanda Rahim ıçinde olabilecek polip ve myomlarda değerlendirilebilir. Öyküsünde ve fizik muayenesinde herhangi bir bulgusu olmayan kadınlarda karın içinin bir teleskop yardımı ile gözlenmesi işlemine laparoskopi adı verilmektedir. Laparoskopi eskiden çok sık kullanılan bir teknik olmasına karşın bugün özellikle tanısal anlamda kullanımı oldukça kısıtlanmış olup daha çok tedavi amaçlı kullanılmaktadır.
